Đảng Lao động Albania (PLA) là một đảng Cộng sản ở Albania, được thành lập 1941 (rất trễ so với các đảng Cộng sản khác ở Đông Âu) dưới sự trợ giúp của đảng Cộng sản Nam Tư, lúc đó cho tới 1948 được gọi là đảng Cộng sản Albania. Enver Hoxha được bầu làm chủ tịch đảng và giữ chức vụ này cho tới khi chết vào năm 1985.

Nắm quyền

Cho tới khi thế chiến thứ Hai chấm dứt ở Albania vào năm 1944, phe cộng sản đã lãnh đạo phong trào du kích. Họ đã không những chiến đấu chống lại quân đội phát xít chiếm đóng mà cả những đối thủ chính trị trong nước như đảng Quốc gia Balli Kombëtar. Trong thời chiến tranh cũng như những năm đầu thời hậu chiến họ đã liên minh với Liên đoàn Cộng sản Nam Tư dưới sự lãnh đạo của Josip Broz Tito.

Trong cuộc bầu cử quốc hội để thành lập lại nước độc lập Albania vào tháng 11 năm 1944, đảng CPA đã đạt được 93,8 số phiếu. Trước đó đảng Cộng sản đã cấm nhiều nhóm tư sản ra tranh cử và cáo buộc những nhóm này là kẻ thù của nhân dân và tay sai của Phát xít. Qua hiến pháp 1946 đảng CPA là đảng hợp pháp duy nhất trong nước, tất cả các phe nhóm chính trị khác đều bị cấm. Một vài đại biểu quốc hội đối lập đã bị giết, nếu họ không kịp thời trốn ra nước ngoài. PLA từ 1945 tới 1991, dưới sự lãnh đạo của Enver Hoxha, cai trị nước này theo chế độ độc đảng, ban đầu theo chủ nghĩa Tito, rồi Marx-Lenin, sau đó Mao, rồi cuối cùng theo một mô hình xã hội chủ nghĩa riêng với khuynh hướng cô lập và tự lập.

Lập nên đảng mới

Dưới thời Ramiz Alia, người kế vị Enver Hoxha, chế độ cộng sản đã có những cải tổ nhỏ, nhưng mãi đến cuộc cách mạng mùa đông 1990/91 đảng PLA mới từ bỏ quyền lãnh đạo quốc gia. PLA rồi tự giản thể và lập thành đảng Xã hội chủ nghĩa Albania (PS), một đảng Dân chủ Xã hội, bây giờ là một trong 2 đảng chính ở Albania. Năm 2013, đảng PS là đảng được nhiều ghế nhất trong quốc hội và nắm chính quyền trở lại.

Một nhóm người khác tách ra, tự gọi là "những người tình nguyện của Enver", được lãnh đạo bởi Hysni Milloshi, lập thành đảng Cộng sản Albania (1991), tự xem là thừa kế đảng PLA nhưng mãi đến 1998 mới ra tranh cử lần đầu, tuy nhiên cho tới bây giờ, họ không đạt được số phiếu nào đáng kể.